De kas zonder gas – op weg naar 2040

De overheid is glashelder als het om klimaat en energie gaat: Nederland wordt duurzamer en uiteindelijk helemaal klimaatneutraal. Om ervoor te zorgen dat de CO2-uitstoot drastisch vermindert, moeten we voor 2040 allemaal van het gas af, particulieren én bedrijven. Deze energietransitie heeft grote gevolgen voor de Westlandse glastuinbouwsector. De kas zonder gas in 2040 – wat zijn de opties en hoe doe je daar als teler je voordeel mee?

LTO Glaskracht werkt in het programma Kas als Energiebron samen met de overheid. Om de ambities op de korte en lange termijn te realiseren zijn drastische maatregelen noodzakelijk. Stilzitten is geen optie, het telen van de toekomst komt eraan. Opereren zonder gas, betekent dat de kassen op een andere manier verwarmd moeten worden. Capaciteit is daarbij wel een issue, want de Westlandse glastuinbouw heeft een enorme hoeveelheid warmte nodig. Geothermie alleen is onvoldoende om alle kassen warm te houden, daarom is Warmtebedrijf Westland bezig met het aanleggen van een open warmtenet dat naast geothermie ook put uit een andere circulaire bron: restwarmte uit de Rotterdamse haven. Een combinatie van warmte, die het glastuinders mogelijk maak duurzamer en voordeliger te telen en tegelijkertijd stappen te zetten op weg naar 2040.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Verschillende telers zijn al begonnen met het verduurzamen van hun bedrijf, zo ook Richard van der Salm van anthuriumkwekerij Groene Tint: “Ons buurbedrijf krijgt hoogstwaarschijnlijk een geothermiebron, waar wij hopelijk volgend jaar op aangesloten kunnen worden. Door onze kassen vanuit de bron te verwarmen, kan de ketel komen te vervallen. De WKK blijven we dan nog wel gebruiken voor stroom. Het is een stukje maatschappelijk verantwoord ondernemen, een stukje kostenbesparing en een stukje toekomstvisie: we moeten uiteindelijk toch van het gas af. Zo zijn we vast een goed eind op weg, want het gaat echt ontzettend veel gas schelen. Het telen van de toekomst is wat mij betreft een situatie waarin ’s zomers warmte wordt onttrokken aan de kassen en opgeslagen in buffers, in de winter kunnen we dat dan weer gebruiken, in combinatie met aardwarmte. Stroom is dan ook helemaal duurzaam, we overwegen momenteel om te investeren in zonnepanelen. Door de hoge transportkosten is een aansluiting op het stroomnet voor ons echt geen optie.”

Gemakkelijker verduurzamen
Energiebesparing, geothermie, warmtenetwerken, CO2-voorziening en herstructurering voor een modern kassenbestand – wat LTO Glaskracht betreft zijn dat de belangrijkste aandachtspunten in de omschakeling naar klimaatneutraal telen. Ook is deze belangenbehartiger voor de sector bezig met een overheidslobby om de tariefstructuur voor energietransport aan te passen, uiteraard met oog op het gebruik van duurzame bronnen. Er zijn dus zeker mogelijkheden, maar gaat het ook allemaal lukken op tijd? “Ik heb het gevoel dat we als tuinbouwsector vooroplopen, dus nee, ik maak me geen zorgen over de energietransitie,” Karel Immerzeel van pluischrysantenkwekerij Denimfleur heeft vertrouwen in de toekomst. “Ook heb ik gehoord dat er een warmtenet komt, waar ik mijn kassen op zou kunnen aansluiten. Dat maakt het verduurzamen natuurlijk meteen een stuk gemakkelijker.”

Een combinatie van warmte
Met een open netwerk waar elke warmteaanbieder aan kan leveren, helpt Warmtebedrijf Westland bedrijven in de regio te verduurzamen. Door het circulaire karakter is het aanbod constant en betrouwbaar. Het warmtenet combineert geothermie en restwarmte, maar telers kunnen op hun bedrijf zelf ook warmte combineren. Vanaf 2022 worden de eerste bedrijven aangesloten en ze zijn vrij om ervoor kiezen daarnaast de WKK te blijven gebruiken voor het verwarmen van de kassen, bijvoorbeeld op piekmomenten. De gasrekening gaat dan drastisch omlaag en de WKK, die waarschijnlijk nog heel wat uren meekan, draait op een lager pitje mee. De gaskraan gaat in 2040 helemaal dicht, maar bedrijven in de aanloop daartoe bepalen wanneer ze helemaal van het gas afgaan, bijvoorbeeld als de WKK is afgeschreven. Zo hou je de energietransitie als ondernemer zelf in de hand. Telen zonder gas. Het kan.